دیداری:
هاتی سامی- دهۆک
راگەیاندنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان چ لە شاخ و چ لە شار رۆڵ و پێگەیەکی گرنگی رۆژنامەگەریی کوردیدا هەیە، لەبەرئەوە بە پێویستمان زانی دیدارێک لەگەڵ پێشمەرگە و راگەیاندکاری شاخ و شاری دەڤەری بادینان و وەزیری پێشوی رۆشنبیری و لاوانی حکومەتی هەرێمی کوردستان سازبکەین ئەویش خالید عبدالرەحمان دۆسکی ناسراو بە (خالید دۆسکی)یە.
لەو دیدارەدا پرسیارەکانمان زیاتر پەیوەست بوون بە تەمەن و ژیانی سەرەتایی خالید دوسكی و ئەزموونی کاری راگەیاندنی لە یەکەم وێستگەی کارکردنییەوە تا قۆناغی شار و هەروەها شێوازی کاری راگەیاندنی شاخ و شار و جیاوازیی نێوانیان و ئاستەنگەکانی بەردەم کاری رۆژنامەوانی بەڕێزیان، ئەویش بەم شێوەیە وەڵامی داینەوە:
ناوم خالید عەبدولڕەحمان ئەحمەدە، ناسراو بە (خالید دۆسکی)، خەڵکی گوندی (باجلور)م کە دەکەوێتە سەر بەنداوی دهۆک، رۆژی 1/7/1962 لە دایک بووم، بە حوکمی ئەوەی دەرچووی بەشی زمانی کوردیم، حەز و خولیای خوێندنەوە و نووسینم هەبوو، یەکسەر دوای دەرچوونم لە زانکۆ، لە سەرەتای مانگی حەوتی 1984 پەیوەندیم کرد بە هێزی پێشمەرگەی کوردستانەوە بە رابەرایەتی (ی.ن.ک) و لە تەمەنی 22 ساڵیدا بووم بە پێشمەرگەیەکی میدیاکار و وەکو بێژەر، وەرگێڕ و نووسەر گیرسامەوە.
راستە ژیانی پێشمەرگایەتی قورس بوو، بەڵام ئەرکێکی نشتیمانی، نەتەوەیی و ئەخلاقی بوو بە تایبەت بۆ گەنجانی ئەو سەردەمە، هێرش و بوردومانی خەستی دوژمن و داگیرکەران هیچ کاریگەرییەکی لەسەر ورەی خەڵک و هێزی پێشمەرگەی کوردستان نەبوو، تەنانەت هێرشی کیمیاییش نەیتوانی زاڵبێ بەسەر خۆڕاگریی گەلدا بە هەموو چین و توێژەکانییەوە، دوای خەباتێکی دژواری چەندین ساڵە، سەرئەنجام لە بەهاری ساڵی 1991 هەموو گەل پێکەوە لە دژی هێزی داگیرکەری بەعسی عیراقی راپەری و کوردستان ئازاد بوو.
سەبارەت بە کاری میدیایی ئێمە لە ناو شۆڕشدا چەندین ناوەندی رۆشنبیری، دەزگای میدیایی، چاپخانە، رۆژنامە، گۆڤار و بڵاوکراوەی ترمان هەبوو بە رادیۆشەوە، کە من کادر و پێشمەرگەیەکی ئەو رادیویە بووم. ئێمە رۆژانە کاری رادیۆمان دەکرد، رۆژانە بەرنامەی رادیۆمان ئامادە و تومار دەکرد و دوایی پەخش دەکرا، بەرنامەکان بە کوردی، بە هەردوو شێوەزاری (سۆرانی و کرمانجی) و عەرەبی پەخشدەکران.
سکرێپتی بەرنامەکانی رادیۆ
چالاکییەکانی پێشمەرگە، گوتاری سیاسی (کە دەربڕین بوو لە دیدگای حزب و شۆڕش دەربارەی دیاردە و رووداوەکانی ئەو سەردەمە)، هەواڵی تر، ئەمجار هەمان شت بە کرمانجی، لە کۆتایی پڕۆگرامی کوردیشدا رۆژانە بەرنامەیەکمان هەبوو، بەرنامەکانیش جۆراوجۆر بوون، رۆشنبیری گشتی، فکری، ئەدەبی، رێکخراوەیی و کۆمەڵگەی مەدەنی، لەگەڵ بیسەران و هیتر. لە چارەکی کۆتاییشدا بەرنامەی عەرەبی هەبوو کە ئەویش پێکدەهات لە گوتاری سیاسی و چالاکییەکانی پێشمەرگە، ئەم هەڤاڵانە لە بەشی عەرەبی کاریان دەکرد: فەرید ئەسەسەرد، ئازاد چالاک، شوان کابان، رەعەد فەیلی لە دواییشدا مەلا یاسین کە ئێستا نوێنەری یەکێتییە لە کۆماری مسر. ئامانجی سەرەکی لە میدیاکەمان، ئاشکرا کردن و ریسواکردنی سیاسەتە چەپەڵەکانی داگیرکەران، ناساندنی دۆزی کورد وەک دۆزێکی رەواو مێژوویی، هۆشیارکردنەوەی جەماوەر لە پیلان و مەرامە شوڤینییەکانیان، کۆکردنەوەی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان لە دەوری شۆڕش، بەرزکردنەوەی ورەی هێزی پێشمەرگە و کۆمەڵانی خەڵک بوو. ئەو کاتە لە بەشی کرمانجی لەگەڵ کاک زێرەڤان بووم کە ئامۆزام بوو و دوو ساڵ پێش من پەیوەندی بە شۆڕشەوە کردبوو، پێشتریش کاک هوشیار عابد و شڤان ئاکرەیی لە ئیزگە بوون، هەرەها یوسف زۆزانی کە نیشتیمانپەروەرێکی رۆژئاوای کوردستانە گوتاری سیاسی کرمانجی دەنووسی. لە بەشی سۆرانیش هەڤاڵ کوێستانی، فەرهاد سەنگاوی، سەربەست حسێن، فەرهادی مەلا رەسوڵ، مامۆستا ئارام، شێخ جەمال، مەحمود رەزا، کاک باست، کاک چیا. کە نووسەر و وەرگێڕ و بێژەر و ئامادەکاری بەرنامە بوون. ماوەیەک شێرکۆ بێکەسی شاعیری مەزن لە ئیزگە بوو، جگە لە هەڵبەستە ئاگرینەکانی، گوتاری سیاسیشی دەنووسی. هەڵبەت ئەمانە لە کاتی جیاجیا لە ئیزگە بوون، واتە هەمووی بەیەکەوە نەبوون.
ماوەیەک شێرکۆ بێکەسی شاعیری مەزن لە ئیزگە بوو، جگە لە هەڵبەستە ئاگرینەکانی، گوتاری سیاسیشی دەنووسی
خۆشەویستی و دڵسۆزیی کادرەکان
قوبادی مەلا رەسوڵ لەسەر بێتەلی ئیزگە بوو کە سەرچاوەی سەرەکی هەواڵ و چالاکییەکانی پێشمەرگە بوو، کاک کاوە، کاک بەختیار، هونەری نانەوا لە بەشی کارگێڕی ئیزگە بوون. مەلا رەئوف و مەردان کەرکوکی (عەمو مەردان)، جەمال یوسف، مامۆستا عەبدولرەحمان، لە بەشی ئینسات بوون. دیارە هەڤاڵانی بەشەکانی تریش هاوکاری بەشی ئینساتیان کردووە. ئەندازیاران پشتیوان، رەنجە، رێبوار و پشکۆ لەگەڵ تەکنیککاران رزگار محمود، ئاکۆ، رێدار، مەلا رێباز لە بەشی تەکنیک و وەرشەبوون. ئەرسەلان بایز لێپرسراوی راگەیاندن و ئیزگە بوو گوتاری سیاسی بەشی سۆرانیشی دەنووسی. ئەوەی جێی تێڕامانە هیچ لەو هەڤاڵانە دەرچووی هیچ پەیمانگا، یان کۆلێجی راگەیاندن نەبوون، تەنانەت هەندێکیان هەر زۆر دووربوون لە کاری راگەیاندن، بەڵام حەزو ئارەزوو و خۆشەویستی بۆ کارەکە و دڵسۆزی بو دۆزە رەواکە، وای لێکردبوون کە ببنە باشترین میدیاکار.
لێرەدا پێویستە ئاماژە بە رووداوێکی گرنگ بدەم، هاوینی 1985 رژێم داوای هودنەی کردبوو، واتە نە شەڕ و نە ئاشتی، هێزەکانی هەردوو لا لە شوێنی خۆیان بن بێئەوەی پەلاماری یەکتر بدەن، یەکێک لە مەرجەکانی رژێم بێدەنگبوونی راگەیاندنی یەکێتی بوو، واتە یەکێتی چالاکی میدیایی بوەستێنێ، رەوانشاد مام جەلال پێی راگەیاندین و گوتی: ئەمە نیشانەی هێز و کاریگەریی رادیۆیە، مام گوتی ئێمە بەم مەرجە رازی نەبووین، بۆیە بڕیاری دا بە زیادکردنی یارمەتی پێشمەرگانەی ئێمە.
بەربەست و ئاستەنگەکان
دیارە بەربەست و ئاستەنگ زۆر بوون وەکو بۆردومانی رۆژانە، کەمی سەرچاوەی هەواڵ، کەمیی و کۆنیی کەرەستەی کاری رادیۆیی، لاوازیی باری دارایی، تەشویشی سەر پەخش کە لەلایەن رژێمەوە دەکرا، بەڵام ئیزگەش وەکو پێشمەرگە پەخشی پارتیزانی دەکرد و جگە لە کاتی دیاریکراوی خۆی کە سەر لە ئێواران پەخش دەبوو، بۆ بەیانییەکەی رۆژی دواتر دووبارە دەبۆوە، لە نیوەشەو و نیوەڕۆ و کاتی تریشدا پەخش دەکرایەوە، بۆیە هیچ لەو بەربەستانە نەدەبوونە رێگر لە ئەنجامدانی کاری میدیاییمان، چونکە بە بیروباوەڕ کارمان دەکرد، دەتوانم بڵێم رادیۆکەمان سەرچاوەیەکی سەرەکی هەواڵی شۆڕش و پێشمەرگە بوو، بۆ کۆمەڵانی خەڵک و زۆرترین بیسەری هەبوو.
جیاوازی کاری میدیایی لە شاخ و شار زۆر زۆرە، جارێ ئەو کێشانەی کە لەسەردەمی شاخ هەمان بوو، هیچ یەکێک لەو کێشانە لە شار بوونیان نییە، ئەمە جگە لە کارئاسانی تر وەکوو هەبوونی ئامێری پێشکەوتوو، ناوەندی پێگەیاندنی کادری میدیایی، رووبەری زیاتری کارکردن، سەرچاوەی باشی دارایی، بوونی سەرچاوەی زۆری هەواڵ لە هەموو جیهان، ئاسان گەیاندنی پەیامەکە بو زۆرترین شوێن و هی تر، بەڵام بەداخەوە دەیلێم کە کاریگەری میدیا ئەوکاتە زۆر زیاتر بوو لە هی ئێستا کە پێم وایە ئەویش دەگەڕێتەوە بۆ هەبوونی بیروباوەڕ، کەمی بەرژەوەندی کەسی ، رەوایی دۆزەکە، وەحشیگەری داگیرکەران، واتە دوو سەردەمی جیاواز، دوو بارودۆخی جیاوز و دوو پەیام و ئامانجی جیاواز.
من بە چەند ئەزموونێکی جیاوازی مێدیاییدا گۆزەرم کردووە، ئەزموونی شاخ و شۆڕش، ئەزموونی دەرەوەی وڵات، ئەزموونی شار لە ناوەوەی وڵات، لە هەمان کاتدا دوو ئەزموونی جیاوازی دەزگای راگەیاندنم هەیە.
