لە پەراوێزی رۆژی ژینگەدا

لە پەنجا ساڵی رابردوودا كێشەی ژینگە، چەندە كێشەیەكی سیاسییە، ئەوەندەش كێشەیەكی مۆڕاڵییە، چەند ناوخۆییە ئەوەندەش جیهانییە. بە سەرنجێك لە مێژووی ژینگە و وێرانكارییەكانی ژینگە لە هەرێمی كوردستاندا، لەو راستییە تێدەگەین، كە لە 100 ساڵی رابردوودا، نزیكەی سێیەكی دارستانەكانی لە دەست داوە. بۆ نموونە ئەوەی گەڕیدەو رۆژهەڵاتناسەكان لە بارەی سلێمانییەوە نووسیویانە، لە هەر كوێیەكی سەرچنارەوە دەڕۆیشتی، هەمووی سێبەر و داربەڕوو بوو، لە هەر كوێیەكی سلێمانی لاقت بە ئەرزدا بدایە ئاو دەردەپەڕی، بەڵام ئێستا 100 مەتر لە ژێر زەویش، ئاو دەستناكەوێت.
سەید حوسێن نەسر پێی وایە كە سروشت لە هەموو دۆخێكدا دۆستێكی دڵسۆزی مرۆڤ بووە، بەڵام مرۆڤ شایەنی ئەم دۆستایەتییە نەبووە، لەمبارەیەوە داریوشی شایگان شیكارێكی ساكۆلۆجیانەی قوڵ بۆ وێرانكارییەكانی ژینگە دەكات و دەڵێت: (ناڕێكوپێكی و ناشیرینی شارەكانمان، نیشانەی ئەو لێكهەڵوەشانە قوڵەیە، كە بناغەكەی لە ناو كەشوهەوای وێرانەی رۆحماندا داكوتاوە)، واتە مرۆڤ سەرەتا رۆحی وێران دەبێت و دواتر وێرانكارییەكانی رۆحی خۆی دەگوازێتەوە بۆ دەرەوەی زاتی خۆی.
مرۆڤێك بە وتەی نەسر كە بە شكڵ ئینسانە و زاتەن حەیوانە، دركی ئەو پەیوەندە قوڵە بە ژینگە ناكات، لەوە تێناگات كە ناتوانین ژینگە لەناوبەرین بێ ئەوەی خۆمان لەناوچوو بین، بێ خەبەرە لەوەی كە ژینگە هەروەك وتراوە تەنها شەراكەتێك نییە لە نێوان زیندووەكاندا، بەڵكو شەراكەتێكە لە نێوان زیندەوەكان و مردووەكان و ئەوانەش كە لە ئایندە دێن. 
بڕوانە پەرەسەندنی ئابووری نەوت، تەماشایەكی مرۆڤی بەرخۆر بكە، سەرنجێكی زاڵبوونی یاساكانی وەبەرهێنان بەسەر یاساكانی پاراستنی ژینگە بدە، تێبینی ئەوە دەكەین، كە نیو هێندەی مرۆڤی ترادیشناڵ، دونیابینی ژینگەیمان نەبووە.
بڕوانە نامەكەی سەركردەیەكی هیندییە سوورەكان كە بۆ سەرۆكی ئەوكاتی ئەمریكای دەنووسێت و دەڵێت: قوربان جریوەی چۆلەكە و هاژەی ئاو، چۆن دەفرۆشرێن، لێرە هەمووشتێک دەفرۆشێت، هەمووشتێک بە كاڵا دەكرێت، هەمووشتێک لە بەهای چۆنییەتییەوە دەبێتە نرخی چەندێتی.
 لەمبارەیە پرۆفیسۆر نەسر درێژە بە قسەكانی دەدات و دەڵێت:  ئەمڕۆ مرۆڤ نەك هەر خەلیفەی خودا نییە، بەڵكو جاسوسێكە كە جاسوسی بەسەر هەموو شتێكەوە دەكات، جاسوسی نەك هەر بەسەر زەوییەوە، بەڵكو بەسەر ئاسمانیشدا دەكات، سەدان و هەزاران كەشتی رەوانەی بۆشایی ئاسمان دەكات، بۆئەوەی كە بیانپشكنێت، واتە هەناوی سروشت دەهێننە دەرەوە بۆ كەشفكردن و لەناوبردنی سیحری جوانی سروشت. ئیدی شاعیرانمان ناتوانن دەردەدڵ لەگەڵ مانگ بكەن و بڵێن: ئەی مانگ من و تۆ هەردوو هاودەردین، ناتوانن بە زمانی من و تۆ بەرخودی لە تەكدا بكەن، چونكە مانگ بەدەر لە بەرد و خۆڵ، چیدی نییە و چیدی تەجلای جوانی خودا ناكات، بەڵكو كۆمەڵێك كەرەستە و وزەیە كە دەشێت مرۆڤی بەرخۆر، سوودی لێوەربگرێت.
 ئێستا لۆژێكی قازانج زاڵە بەسەر لۆجیكی ئیستاتیكادا، چەندێتی بەسەر چۆنێتی و عەقڵیەتی ئامێرگەری، بەسەر عەقڵیەتی شیكاری، بەداخەوە چیدی گۆزەكان لەكانی نایەنەوە، چیدی كانیاوەكان لوتفی خۆیان كەرەم ناكەن، چیدی درەختەكان باڵایان لە ئاپارتمانەكان بەرزتر نابێت.
*مامۆستای زانكۆ

 قازانج زاڵە بەسەر لۆجیكی ئیستاتیكادا