شەڕی غەزە جەنگی ناوچەیی لێدەکەوێتەوە؟

  دڵشاد تاڵەبانی

سەرکردایەتی سوپای ئیسرائیل و باڵێ توندڕەوی هەڵۆکانی ئەو وڵاتە، شەلم کوێرم ناپارێزم بەردەوامن لە بومباران و رۆکێتبارانی شاری غەزە و دەوروبەری، بێ جیاوازی لە نێوان پێگەی سەربازی ‌حەماس و شوێنی مەدەنی و تەنانەت دەست ناپارێزن لە قوتابخانە، نەخۆشخانە، شوێنی ئاینی و پەرستن، شوێنی نیشتەجێبوون، هەروەها لێشاوی راکردوان، کامپ و بارەگا وئۆرگان وئەندامانی نەتەوە یەکگرتووەکان و دەزگا نێودەوڵەتیەکان. 

پاڵپشتی ئەمریکا و خۆرئاوا
ئەمریکا و خۆرئاوا تا ئێستا بە فەرمی پشتگیری لە ئیسرائیل وکردەوەکانی دەکەن، دەشتوانم بڵێم لە زۆر وڵات سانسوری راگەیاندن لە سەر بڵاوکردنە و باسکردنی هێرشەکانی ئیسرائیل هەیە بۆ سەر خەڵک و نەخۆشخانە و کە قوربانیانی ژن و منداڵی تێدا هەیە.
کاری توندڕەوانەی رێکخراوە ئیسلامییەکان لە نموونەی حەماس و حزبوڵاش ئەوەندەی تر رای گشتی نێودەوڵەتی دژ بە فەلەستینیەکانیش و روژاندووە، هەندێ لایەنیش دەیانەوێ وای نیشان بدەن کە ململانێ و جەنگێکی ئاینییە . کە خۆی لە خۆیدا نە جەنگی ئاینی و نە سودیشی هەیە بۆ فەلەستینییەکان و دانیشتوانی غەزە.
بەهۆی سەرکێشی حەماسەوەیە
 هەموو ئەوەی ئێستاش روودەدەن لەشەڕو بۆمبارانکردن نێوان هەردوولا بەهۆی سەرکێشی و  کردەوە تووندەکەی حەماسەوەیە کە دژ بە ئیسرائیلییەکان کردی کە کەسانی مەدنیشی تێداکردە ئامانج، ئەوەش وەکو دەبینین کاولکردنی غەزە و ماڵوێرانی دانیشتوانی فەلەستینی ئەو کەرتەی لێ کەوتۆتەوە و کە تائێستاش بەردەوامە بەهۆی هێرشی ئاسمانی و تۆپبارانی ئیسرائیل، هەر ئەو هێرشانەش بوونەتە هۆی ئاوارەبوونی سەدان هەزار فەلەستینی لە ماڵ و حاڵی خۆیان، بە جۆرێک کە رەنگە زۆربەیان جارێکی تر نەتوانن بگەڕێنەوە ناوچەکانی خۆیان. 
رەنگە راست بێت هێرشەکەی ‌حەماس بۆ سەر ئیسرائیل لە هەیبەت و شکۆی  ئیسرائیل و سوپاکەی کەم کردبێتەوە، بەڵام دواجار گەلی فەلەستین و دانیشتوانی غەزە باجەکەی زۆر قورس دا هەرچەند کە بەشێکیان پشتگیری حەماس نین، جارێک هێشتا هەموو دەرەناجامەکانیش لەم مەسەلەیەدا بەتەواوی دەرنەکەوتوون، رەنگە دۆخەکە زۆر لەوە خراپتر بێت، لە کاتێکدا ئەوەی ‌حەماس کردی تەنها بۆ پڕوپاگەندەیەک وخۆنمایشکردنێک بوو، وای کرد کارەساتی مرۆیی دروست بێت، دەرئەنجامیش وەکو وتمان دیار نییە و رەنگە بە دەیان ساڵی تریش ئاسەوارو دەرهاویشتەی بمێنێت. 
ئەوەی ئێستا بە سەر فەلەستینیەکاندا دێت، دەیان ساڵە بە سەر کورددا وەکو مەیللەت دێت و تا ئەم کاتەش  وێرانکاری، بوردومان، کوشتن وبڕینی کورد بەردەوامە، کەسیش لە سەر ئەم میللەتە هەڵناکات و بەدەنگ نایەت، جگە لەوەی رووداوەکانی غەزە و ئیسرائیل ئەوەندەی تر پرسی کوردی لەسەر شانۆی جیهان شاردوەتەوە، لە کاتێکدا هەڵەبجە و  ئەنفال و کۆڕەوی کوردی زۆر لەوەی غەزە کارەساتتر بوو.

ترس لە تەشەنەسەندنی
هەموو لایەک دەترسن لە تەشەنەکردنی ئەو شەڕە و فراوانبوونی و هەمووانیش خۆ ئامادە دەکەن بۆ ئەگەرەکان، نە حەماس و هاوپەیمانەکانی، نە ئیسرائیل و هاوپەیمانەکانی خوازیاری فراوانبونی زیارتی جەنگەکەن، بەڵام ئیسرائیل ئەوەی تا ئێستا کردویەتی بە کەمی دەزانێت وەک تۆڵەکردنەوە لە حەماس وکردەوەکانی. 
فراوانبوونی شەڕ وبەردەوامیشی زیاتر زیان بە ئیسرائیل پێ دەگەیەنێت، ئێرانیش حەز بە لاوازی ئەمریکا لە ناوچەکە دەکات، بەڵام خۆی لە جەنگی راستەوخۆ لادەدات، بۆیە گروپەکانی چەکدارەکانی نزیک لەو وڵاتە زیاتر هەرەشە دەکەن لەەوەی  بە کردەوە کار دکەن، هەرچەند مەترسی ئەوە هەیە هەندێک گروپ لە کۆنترۆلی دەرچن، لە نموونەی گروپە چەکدارەکانی ناو عیراق و دواتر یەمەن و لوبنانیش پەلکێشی شەڕ بکەن، وەک ئەوەی ئێستا لە عیراق بەرامبەر سوپای ئەمریکا دەکرێت، کە نزیکە لە تەقینەوە. لە کاتێکدا کۆمەڵێک گروپی تری شیعەی ناو عیراق خوازیاری ئەوە نین و پرۆتێستیش دەکەن و  نایانەوێت ببنە لایەنگیر لەشەڕی ئیسرائیل و غەزەدا.
تائێستاش ئێران وایکردوە کە لە یەمەن حوسییەکان هەڕەشە بکەن، ئەوانەی ناوعیراق و لوبنانیش هەندێک کردەوە بکەن، کە زیاتر هۆشدارییە بۆ ئەمریکا کە بە راستەوخۆ هێزی سەربازی هێناوەتە ناوچەکەوە، بەڵام وەک بەرمیلێک باروتی لێ هاتووە، کە رەنگە هەردەمێک فتیلەکەی بە نەزانینێک گڕ بگرێت. حوسییەکان، حزبوللەی لوبنان، گروپەکانی سەر بە ئێرانی لە ناو سوریا و عیراق، چەند گروپی تر لە ئەفریقیا لە حاڵەتی ئامادەباشیدان، بەڵام ئێران تا بتوانێت بەر لە فراوانبوون  و تەشەنەکردنی جەنگەکە دەگرێت چونکە لە بەرژەوەندی ئەویشدا نییە.
لە بەردەوامی شەڕ و بومبارانی ئیسرائیلیش بۆ سەر غەزە، وڵاتانی عەرەبی و ئیسلامیش ناچارن هێندێک هەنگاو بنێن کە نایانەوێت، روسیاش حەز بەسەرقاڵکردنی ئەمریکا ورۆژئاوا دەکات لەوێ بۆ کەمکردەوەی کاریگەریان لە سەر جەنگی ئۆکرانیا، بەڵام لە زۆری فراوانبوونی جەنگەکەش دەترسێت کە رەنگە جوگرافیای ناوچەکە بگۆڕێت و هیچیشی بۆ فەلەستییەکان و بەرژەوەندیان نییە، چونکە تەنها وەک ئامراز بەکاردێن وەک هەمیشە و زیانەکەش بەر ئەوان دەکەوێت، وەک چەندین ساڵە بەسەر کورد دەکەوێت. 

لە حاڵی فراوان بوونی جەنگەکە
گەر روسیا بیەوێت جەنگەکە فراوان بێت گڵۆپی سەوز بۆ قادرۆڤ هەڵدەکات، کە بە فەرمانی ئەوان دەکات،  بۆ دزەپێکردنی گروپێکی چەکداری بۆ غەزە، بەڵام ئەوەش مەترسی راستەوخۆ لەسەر روسیا دروست دەکات. ئیسلامگراکانیش ئەوەندەی هاژ و هوژ دەکەن، یەک لە سەر سەدی کردەوەیان نییە، تەنها خۆرئاوا زیاتر بەرامبەر ئیسلام هان دەدەن، کە هەموو پرۆتێستێک لەوێ مۆرتەکی پشتگیری تیرۆر و دژ بە سامی پۆلین بکرێت، پشتگیری بۆ مافی فەلەستینیەکان لە ناو ببرێت. بارەکە زۆر ئاڵۆز وهەستیارە، رەنگە پەلە و هەڵەی لایەنێک کارەسات بۆ ناوچەکە و جیهانیش دروست بکات، توندڕەوەکایش ئەوەیان دەوێت، ئەو کاتە پرشی گەورەشی بەر کورد دەکەوێت، لەبەر ئەوەی لە ناوراست و چەقی ناوچەکەیە لە نێوان هەموو لایەنەکاندا، دەوری بە دوژمن و داگیرکەر تەنراوە ، دۆستی نییە و خۆشی یەکگرتوو نییە، ئیمکانیاتیشی کەمە و زۆربەی بەر تاڵان کەوتوە..
بەردەوامی ململانێ و شەڕی ئیسرائیل و ‌حەماس  بازاڕی جیهان زیاتر تێک دەدات و نرخەکان و بە تایبەتی  نرخی وزە  بەرز دەکاتەوە، قەیرانیش زیاد دەکات، هێرشەکانی ئیسرائیلیش قوربانی زیاتری لێ دەکەوێتەوە بەتایبەت سڤیل و ژن ومنداڵی فەلەستینی.

هاووڵاتیانی غەزە زەرەرمەندی سەرەکیی شەڕی ئیسرائیل و حەماسن