گریانی گەریلایەك

سەر هـەڵبڕە، خەمبار مەبـە
بـۆ چەكـەكـەی لـە شانت بـوو.
وەك مـلوانـكەی بـە مـرواری و
فـیشەك، مـوروو مـەرجانت بـوو
خـەمبار مـەبـە منیش وەك تـۆ
هـەڵـدەقـرچێـم دڵ پـڕ لـەســۆ
مـن دەزانم تۆ تەواری بەرزە فڕی
فێری لـوتكەو لێـڕی چـڕی
خـەمـبار مـەبـە، رۆژێك دادێ
خـۆڵـەمـێشی تـفەنـگـەكـەت
دەبنە سـورمـەو دەنـەخشێنێ
چاوی جوانی كیژۆڵانی نەتەوەكەت.
شیعری مامۆستا چەتۆ حەوێزی
***
چـەنـد جـوان بوون، سـی گەریلای خـاك پۆش. سـی هـەڵۆو تـەواری چەك لـە شـان بەدوای یەكدا، لە رەوەزە پێچاوپێچەكانی شاخەكانی (بـاوەنـد)ی ئەشكەوتی گـوندی جاسەنەی سورداش، شوێنی چاپخانەكەی جارانی شێخی نەمر، وەك بەوری چاوتیژ و دووربینی قاڵبووەوەی خەباتی دەیان ساڵەی پەنا تاوێر و ئەشكەوتەكانی كوردستان، وەك زنجیرەی مـراوی بەدوای یەكـدا دەهاتنە خـوارەوە. دیمەنێكی پڕ لـە سـۆ. دیمەنێكی مـژدەبەخشی سەركـەوتنی ئاشتی. داننان بە بوون و زمانی دایك، مافە ڕەواكانی گەل. ئەو مافانەی كە ساڵەها پێشێل كرابوون.
دیمەنێك، تەوارێكی سەربەرزی متمانە بەخۆی سی و پێنج ساڵ قاڵبووەوەی كورەی خەبات، سەرقافڵەیان بوو. دوای لە شان كردنەوە، دانان و بە خۆڵەمێش كردنی چەكەكانیش، هەر سییان وەك ئاسكە كێویلە بە زناری شاخەكان سەركەوتنەوە. لەنێو ئەو سی گەریلایە تەوارێك بە گریانەوە چەكەكەی لە شانی هێنایە خوارەوە و خستیە ئاگردانەكە. ترسی ئەوەی هەیە، نەوەكا ئەم پرۆسەیەش، بە دەردی چارەنووسی دەیان شۆڕش و راپەڕینەكانی تر بچێت.
***
مەگری...! توخوا چاو جوان مەگری...! من دەزانم، گریانت زووخاوی پەنگ خواردووی ناخی ملیۆنان كوردە. من دەزانم فیشەك و رەختی كەمەرت، قایشی تفەنگەكەت. كەمەر بەندو ملوانكەی یاقووت و حەمایلی بڕواو ژیانی شاخەكانت بوو. مەگری...! چونكە خۆڵەمێشی تفەنگەكان، دەبنە داننان بە بوونی نەتەوەكەت، ئاخاوتن بە زمانی دایك. شكۆی ئەو زمانی دایكەی (35) ساڵ بەر لە ئەمڕۆ ژنە شۆڕشگێڕی شاری ئامەدی باكوور، هەر تەنیا لەسەر سوێندخواردنی بەو زمانە لە پەرلەمان، ماوەی (15) ساڵ سزای زیندانی دراو (10) ساڵ گەنجێتی خۆی بەو شكۆیە بەخشی. مەگری، دڵنیابە خۆڵەمێشی تفەنگەكان دەبنە كلی نەخشاندنی ئایندەی چاوی جوانی كیژۆڵەكانی كوردستان.
***
مامۆستا چەتۆ حەوێزی، جیا لەوەی ساڵەها پێشمەرگە و سەركردەیەكی خاكی شۆڕشی ئەیلوول و شۆڕشی نوێی كوردستان بوو. ئەدەب دۆست و رووناكبیرێكی دیاریشە. بەهۆی تێكەڵاویمان، دەزانم خاوەنی دەیان پارچە شیعر و كۆپلەی ناسك و رۆمانسییە. بەڵام تا ئێستا لە گۆڤار و رۆژنامەكان بڵاونەكراونەتەوە. كاتێ سەیری ئەم شیعرە و شیعرەكانی تری دەكەم، بەڕاستی شاعیرێكی هەست ناسكی كوردستانە. ئەم شیعرەی ئێستا لەبەردەستماندایە، بۆ رووداوێكی سیاسی نووسراوە. بەتایبەتی بۆ گریانی چەك دانانی تەوارێكی گەریلا. لەلایەكەوە باس لە (تفەنگ، چەك، تەوار، لوتكە و لێڕەواری شاخ، فیشەك، خۆڵەمێش) دەكات كە رەمزن بۆ توندوتیژی و شەڕ، لەلایەكی تریشەوە شیعرێكە لێوان لێو لە رۆمانسیەت. شاعیر بەم وشە رۆمانسیانە (ملوانكە، مرواری، مورو، مەرجان، خەمبار، هەڵقرچان، دڵ پڕ لەسۆ، سورمە، چاوی جوانی كچان) شیعری بۆ رووداوێكی سیاسی ناخ هەژێن نووسیوە. واتە مەسەلەیەكی سیاسی لە بەرگێكی رۆمانسیدا. ئەمەش تەنیا بەو كەسانە دەكرێت كە شارەزای بواری ئەدەبیات و شیعر و زمانن.
شاعیر بە كچە گەریلاكە دەڵێت: خەمبار مەبە، فرمێسكەكانی چاوت رێژنە بارانێكی درەنگ وەختی وەرزی بەهارە و گوڵی سەركەوتن دەگرێ. دڵۆپەكانیش دەبنە شەونمی سەر پەڕەی گوڵەكانی كوێستان و بولبولی خۆش ئاواز، بەیانیان لەسەر لقەكانی پڕ بەدەم دەچریكێنێ و بانگی ئازادی دەدا.
***
لە بواری هونەری شیعریشەوە. جیا لەوەی مۆسیقایەكی سەرنجڕاكێش و دڵڕفێنی هەیە. كێش و سەرواكانیش، تێكەڵاوی جووت سەروا و شیعری ئازادە. كێشی دێڕەكانی لە نێوان هەشت پەنجەو دوانزەیە.