دیدار: بامەرنی
هەر كەسێ ل ناڤ كولانان و تاخێن باژێرێ دهۆكێ ب گەریێت، دێ دەهان بورجێن پەیوەندیكرنێ ل سەر بانێن مالان و ئاڤاهیێن بلند بینیت و ئەڤە ددەمەكیدا، بورجێن پەیوەندیكرنێ دەهان ئێشان دگەل خوە دئینیت، ژ ئەگەرێ تیشكێن ژێ دەردكەڤن و دا ژ نزیك كاریگەریا ڤان تیشك و پێلێن ژڤان بورجان دەردكەڤن ل سەر هاوولاتی بزانین، مە ئەڤ دیدارە دگەل ماموستایەكێ زانكویێ و تایبەتمەند ب (تیشكا كارۆموگناتیسی)ڤە ئەنجامدایە.
*پێلێن كارۆموگناتیسی چنە و چ كارتێكرنێ ل سەر لەشێ مرۆڤی دكەت؟
-گەلەك جورێن پێلێن كارۆموگناتیسی یێن هەین، هندەكان كارتێكرنا وان دەملدەست پەیدا دبیت، بۆ نموونە پێلێن لێزەرێ، تیشكا گاما و ئەو ژێدەرێن تیشكێن كارۆموگناتیسی یێن ووزەیەكا زێدە ددەن. بۆ نموونە دەمێ تیشكا لێزەرێ بشێوەكێ ڕاستەوخو بكەڤیتە سەر چاڤێ كەسەكێ، دبیت چاڤێ وی كورە بكەت یان بكەڤیتە سەر پیستێ كەسەكێ دبیت پیستێ وی بسوژیت و هندەكان ژی كارتێكرنا وان پشتی بورینا دەمەكێ درێژ پەیدا دبیت. ئەڤ جورێن پێلان گەلەك مەترسینە ژبەركو بۆ دەمەكێ درێژ دبیت كارتێكرنا وێ دیار نەبیت، ئەو ژێدەرێن ڤان پێلان ددەن مروڤ گەلەك زێدەتر بكاردئینیت ئەوژی مەترسیەكا دیە بۆ نموونە پێلێن موبایلێ، تیشكا X و پێلێن ژ بۆرجێن هێلێن پەیوەندیان پەیدا دبن وەك هێلێن ئینتەرنێتێ و ...... هتد. دهێتە تێبینی كرن كۆ كارتێكرنا وان هەتا 25 سالان ڤەكێشیت هەتا دیار بكەت.
*باژێر كەفتیە بن گەلەك پێلێن گەهاندنێ، چ یێن ئەنترنێتێ بن یان ژی یێن موبایلێ و تا بەخشێ تیڤی و رادیویێ ژی، كارتێكرنا كیژكێ ژڤان ل سەر هاولاتی زێدەترە ژ یێن دی؟
-لدیڤ ووزا ژێدەری دمینت، یێ تیشکێ ددەت. ئەو ووزا هێلێن ئەنتەرنێتێ ژ یا هێلێن موبایلێ پترە. بەلێ پا یا پەخشێ تیڤی و ڕادیویێ من داتا لسەر نینن کا ژ یا هێلێن پەیوەندیێ زێدەتر یان کێمترە. بەلێ ب گشتی کارتێکرنا هەردووکان ژ یا موبایلێ زێدەترە.
*ل ناڤ باژێری و دەوروبەران، بورجێن پەیوەندیكرنێ ل سەر بانێن مالا و نزیكی جهێن ئاكنجیبوونێ دهێنە دیتن، ئایا ئەڤ پێلێن ژڤان بورجان دەردكەڤن، مەترسییا خوە بۆ سەر ژیانا خەلكی هەیە یان نە؟
-هەر پێلەکا ژ ژێدەری دەرکەڤیت و ب لەشێ مرۆڤی بکەڤیتت، کارتێکرنێ دکەت. کارتێکرنا هەر پێلەکێ ژی لدیڤ ژێدەری دمینیت، هەر چەند ژێدەر بهێزتر بت کارتێکرن ژی زێدەترە و دبیتە ئەگەرێ گەلەك نەخۆشیان و ژ وان ژی وەریانا پرچێ، جەلتا مێشکی، جەلتا دلی ئەڤا دبێژنێ مرنا ژ نیشکەکێ ڤە، کێمبوونا دیتنا چاڤی یان کورە بوون، نەزۆکی و ئێشا پەنجەشێرێ.
*ئایا دانانا بورجان ل سەر بانێ مالان یان نزیكی جهێن ئاككنجیبوونێ، مەرجێن سەلامەتیێ دگەلدا هەنە؟
-ل وەلاتێ مە بشێوەکێ گشتی، چ جۆرە مەرجەکێ سلامەتییێ تێدا نینە و بەرچاڤ ژی نەهاتە وەرگرتن. پێدڤیە هەمی بورجێن پێلێن کاروموگناتیسی ددەن ژ دەرڤەی باژێری بهێنە دانان و دوویر ژ هاولاتیان بن و مەرجە بورج ل جهەکێ دوویر ژ ئاکنجیان بهێتە دانان، هەروەسا ب گووشەیەکا وەسا بهێتە دانان، کێمترین تیشك ببەر هاولاتیان بکەڤیت. پێدڤییە بۆرج ل جهەکێ بلند بهێتە دانان، وەکو سەرێ چیایەکێ یان گرەکێ بلند، دا کارتێکرن کێمتر بیت.
*هاوولاتی چ بكەت دا نەكەڤنە بەر تیشكێن راستەخو یێن ڤان پێلا و تیشكێن ژ ڤان بورجان دەردكەڤن و كارتێكرنێ ل ساخلەمییا وی نەكەت؟
-هاوولاتی پێکولێ بکەت، دووری دناڤبەرا وی و بورجان دا زێدە بیت. هەروەسا کێمتر وان ئامیران بکاربینت یێن پێلێن کاروموگناتیسی بدەت وەکی کێمتر بکارئینانا موبایلێ و کێمتر بکارئینانا ئینتەرنێتی چ لسەر موبایلێ، کومپیوتەرێ یان ئەڤ سەتەلایتێن وای فای هەین. نوکە ل وەلاتێن پێشکەفتی باجەك ژ ماددێ قورقوشمی (رصاص) ی دهێتە چێکرن و خەلك ب ملێ خوەڤە دکەت بۆ مژینا ڤان تیشکان. ئەگەر لڤێرە هەبیت، باج بهێتە بکارئینان دێ گەلەك باش بیت.
