موحسین عەبدلڕەحمان
نها و پشتی سیهـ و چوار سالێن نیمچە سەرخۆبوونی، ئەم ل هەرێمێ د قۆناخا گەشەیێ یان کزبوونێدا دەرباز دبین؟ مللەت رازیترە یان زڤێرترە، راستییا ئاڤەدانییا مرۆڤی، رەوشا پەروەردە، ساخلەمییێ، رەوشا زمانێ کوردی کو ناسنامەیە، دادپەروەرییا جڤاکی کو هێڤێنێ سەرکەفتنا مللەتانە و ژێنگەهـ
چاوا ئاڤاکرنا دەولەتان زەمینەخۆشکرن بۆ دڤێت، وەسا ل پێشییا هەر بەرهەڤییەکێ خۆنەپەرێسییا(نکران الذات)، کەسێن سەرکردە و پێشەنگ پێدڤییە. ئیبن خەلدونی گۆتییە (رۆژێن دژوار، کەسێن بهێز پەیدادکەت و کەسێن بهێز گەشە و خۆشگۆزەرانیێ پەیدادکەن و خۆشگۆزەرانی کەسێن لاواز دئینیت، ئەوێن رۆژێن دژوار و بزەحمەت پەیدادکەن). چاوا ژ دیاربوونا کەسێن بهێز و خۆدان ڤییان و دادپەروەرێن کاودانان د بەرژەوەندا دۆزا خۆدا ئالیسەنگ دکەن، وەسا کەفتنا دەولەتان و پاشکەشەیا وان هۆکار دڤێن و ڤەدکێشیت. ژ هەمیان دیارتر، خەمساری د رێڤەبرنا کاروبارێن گشتیدا و پشتگۆهـ ئێخستنا داخوازی و گازندەیێن خەلکی و بێهنبرساتی بۆ کومکرنا دراڤی، سەرێ بەلایێ زێدەبوونا ژێدەرێن بڕیارێیە، کو دووبەرەکی و ململانێ ل سەر دەستکەفتی نیشانا هەرە سەرەکییا لاوازییا سەرکردایەتێ یە و ئەو دەستپێکا سەرنشیڤییە. ئەڤ رەوشە ب دوو خالان دهێتە کورتکرن، ئەوژی زێدەروویی و خەمسارییە (افراگ – تفریگ) د رێڤەبەرییا کومێدا، کو ژ سەمیانییا خێزانێ تا دگەهیتە سەرکێشێ مللەتی ڤەدگریت، لێ کەفتن نەیا دەملدەستە، نموونە ژی پاشکەشەیا بریتانیا مەزن سەد سالان ڤەکێشا، لی بۆچی ئەو دەولەتا مەزن یا رۆژ ل سەر ئاڤانەدبوو، رووبەرێ وێ تێکچوو.
باشترین نموونەیا هۆکارێ کەفتنێ، ڤەگێڕانا پاشکەشەیا دەولەتا ئەمەوییە، دەمێ ژناڤچوونا دەولەتا ئەمەوی پڕسیار هاتەکرن، بۆچی روخیا؟ بەرسڤ ژ ئەمەییان هوسا هات: (مە مەزنێن خۆ ب کاروبارێن بچویکڤە مژویلکرن و کاروبارێن مەزن رادەستی بچویکان کرن، ڤێچا ئەم کەفتینە د ناڤبەرا زێدەرووی و خەمساریێدا، ب هیڤییا دۆستینیێ مە دوژمن ئینا پێش و ژ باوەری و متمانەیێ مە یێ دۆست دویرکر، ڤێچا مە دۆست ژ دەستدا و دوژمن ب دەستڤەنەئینا!). چ دانپێدانەکا تالە و راستگۆیە؟
نموونە بۆ شوپاندنێ و نە بۆ پیڤانێ یە. نموونەیێن سەری مە گۆتن، دا ل رەوشا خۆ بپرسین، ئەم کورد یێ ل هەیڤا کوردان ب ئەڤرازی و نشیڤیڤە! ئادارا خەم و خۆشییا هەر ژ نەورۆزا پیرۆز یا ب گۆڕیا ئاگرێ سەرکەفتنێ، روویێ جیهانا کەڤن گۆهارتی، تا شەرمزارییا ئەنفالێ کو ژ لاوازی و پرت و بەلاڤی و دووبەرەکییێ، زارۆک زیندی بنئاخبووین و کچێن ئازاد بووینە سەبایا...، نها و پشتی سیهـ و چوار سالێن نیمچە سەرخۆبوونی، ئەم ل هەرێمێ د قۆناخا گەشەیێ یان کزبوونێدا دەرباز دبین؟ مللەت رازیترە یان زڤێرترە، راستییا ئاڤەدانییا مرۆڤی، رەوشا پەروەردە، ساخلەمییێ، رەوشا زمانێ کوردی کو ناسنامەیە، دادپەروەرییا جڤاکی کو هێڤێنێ سەرکەفتنا مللەتانە و ژێنگەهـ... ل چ ئاستە، چەسپایە یان د هەلکێشان و داکێشانێدایە بەرەڤ خرابترییێ و گەندەلترییێ، تەبایا مللەتی د چ رەوشەک ئابووری و جڤاکیدایە، ئاستێ باوەریێ ب سەرکردایەتیێ و رەوشا ناڤمالا کوردی چاوانە...!؟ هەمی پڕسیارن و وەکو نەعامێ سەرێ خۆ د خیزی را ڤەدشێرین چارەسەرنابن! کوردان گۆتییە:(یێ نەشێتە خۆ، نەشێتە کەسێ!) دا هۆکارێن کەفتنێ دویربێخین، دا هەنبەر داگیرکەران ب سەرکەڤین، فەرە د وێرەکبین و ل پێشییێ ل سەر خۆ ب سەرکەڤین.
ئەری مە کوردان وێرەکی هەیە، ل پشت خۆ بزڤڕین مە چەند دەربازکرییە، دا بزانین چەند ل پێشییا مە مایە! ئەم د پێشبەری سەرکەفتنێ یان داکەفتنێی نە!؟
