گرنگیی دیدار و کاریگەریی لەسەر مەقام

12:16 - 2025-07-09
کەلتور
37 جار خوێندراوەتەوە

 ئەنوەر قەرەداغی

مەقامی میوزیک نەک تەنیا رەگەزێکی هونەرە، بەڵکو بەشێکە لە ناسنامەی نەتەوە، ئەو دیدارانەی کە بە شێوەیەکی راستەوخۆ، یان سەرەکی لە مەقامە میوزیکییەکاندا ئەنجام دەدرێن، بەرزترین هەڵسوکەوت و راگەیاندنە کەلتورییەکان نیشان دەدەن کە ئەو نەتەوەیە خاوەنیەتی.
ئەم دیدارانە بەهۆی ئەنجامدانیان لە ناو شارەکانی کوردستان و بە تایبەتی کەرکوک نیشانەی بایەخپێدانە، بەهۆی ئەم بایەخپێدانەشەوە، میوزیک دەگاتە پلەیەکی گەورەبوون و هەناسەیەکی نوێی پەیوەندیی نێودەوڵەتی و نەتەوەیی.
میوزیک لە هەموو نەتەوەیەکدا بەهۆی زمانێکی تایبەت و بنچینەیی هەستی و بیرکردنەوەوە دەردەکەوێت.
لە نێوان گۆرانی و ئاوازە جۆراوجۆرەکاندا، مەقامە میوزیکییەکان دەبیسرێت، کە دەبنە پێگەی نێوەند و شوناسنامەی نەتەوەیی، ئەمەش وایکردووە هەموو دیدارێک کە بۆ ئەم شێوە میوزیکانە دابین دەکرێت دەبێتە هۆکارێک بۆ گەشەپێدانی بواری فەرهەنگ و پەیوەندیی نەتەوەکان، چونکە هەستێکی راستەقینەی نەتەوەیی بڵاودەکەنەوە بە رەنگی زمان و گۆرانییە گونجاوەکان و شێوەی ژیانی نیشتمان، مەقامەکان ئەو رووحانەیان پێدەدەن کە زۆرجار نە زمان نە نووسین ناتوانن ئەو هەستە بگەیەنن، چونکە یەکبوون و گەورەبوونی کەلتوریی نیشاندەدەن و گەورەترین دۆخی بەرچاو ئەوەیە کە کورد، تورکمان، عەرەب و کچ و کوڕی ناوچەیەک هەموو لە ژێر باڵی یەک فێستڤاڵدا دەبنە هاوڕەنگ. 

ئاوێتەبوونی نەتەوەیی
شاری کەرکوک، بە شێوەیەکی دیاریکراو، خاوەنی مەزنییەکی دەنگیی کۆن و نوێیە و لە رووداوە میوزیکییە ناوخۆییەکاندا مەقام و گۆرانییە میلییەکان بە شێوەی راستەوخۆ ئەنجام دەدرێن، دیارە کە کەرکوک شارێکە دەتوانێت بە بەرهەمە ناوخۆییەکانی پیشانی بدات، کە شارێکی فرەڕەهەندە.
ئەو فێستیڤاڵ و دیدارانەی کە جێدەگرن لە جێگا فەرهەنگییەکان و بەشداربووانی جۆراوجۆری نەتەوەییان هەیە، ناوچەکەیان دەکاتە مەیدانی یەکگرتن، لەوێدا دەبێتە دەستورێکی جیاواز بۆ یەکتر ناسین و ئاوێتەبوونی نێوان گۆرانی و هاوڕێیەتی نەتەوەیی. کەرکوک بە شێوەیەکی جیاواز ناوچەیەکە، کە دەنگەکانی جۆراوجۆرن و نەتەوەکان تێیدا مەقامە نەتەوەییەکانی لەگەڵ یەکتر دەچڕن. ئەم شارە بە شاری کەلتور و زاراوە و میوزیکێکی کۆن دەناسرێتەوە، ئەمجارەش کەرکوک هەنگاوێکی تر بەرەو پێش دەچێت، بە دیدارێکی تایبەتی کە بە پلەی یەکەم میوزیک دەکات هاوڕێی نەتەوەکان.

کەرکوک، نموونەیەکی زیندوو
بەشداربووان لەم دیدارەدا، لە هەموو شوێنێک و هەرێمێکەوە دێن، بە تایبەتی گۆرانیبێژ و هونه‌رکارانی مەقامە کوردییەکانی گەرمیان، ئەوانەی ئەندامی نیشتمانێکن کە زاراوە و مەقامەکانیان دەبنە دەنگە نەتەوەییەکانی ناوچەکە و فێستڤاڵەکەش دەبێتە رێگەیەک بۆ راگەیاندنی کەلتوری نەتەوەکان. 
میوزیکی مەقام لە ناوەڕاستی ئەم پێکهاتەیەدا دەنگی گەلە و کەرکوک لەسەر دەنگ و لەسەر مەقام و لەسەر بەشدارییە فەرهەنگییەکاندا دەکاتە نموونەیەکی زیندوو و بەردەوام بۆ ئەوەی بیسەلمێنێت، کە چۆن مۆسیقا دەکرێت نەتەوە بگەیەنێت بە یەک و ناوچەکەش بیگەیەنێت بە ئاشتی و هاوسەنگی.
لە رۆژانی 13 و 14ی تەمووزدا، شاری کەرکوک بەرەو پێش دەچێت بە سازکردنی یەکێک لە تایبەتمەندترین دیدارە فەرهەنگییەکان: دیداری مەقامی میوزیک ـ ئەو رووداوەی کە ناوچەکە دەکاتە ناوچەیەکی میوزیکی و فەرهەنگی، لە نێوان نەتەوە و زاراوە جۆراوجۆرەکاندا.
ئەم دیدارە بە شێوەیەکی دیاریکراو هونەرمەندانی هەرێمی کوردستان و رۆژهەڵاتی کوردستانی تێدایە و ئەوانەی بە مەقام و گۆرانییەکانیان دەبنە دەنگی نیشتمان، لەگەڵ گۆرانیبێژانی عەرەب و تورکمانەکانی ناوچەکە پێکەوە بەشدار دەبن، بە هۆی ئەم دیدارەوە کەرکوک وەک عیراقێکی پێکەوە ژیان و مەیدانی هاوسەنگی و هاوڕێیەتی نەتەوەکان دەبینرێت.
مەقام، ئەمجارە نەک تەنیا دەنگ و هەنگاوە، بەڵکو وەک زمانێکی رۆحی و رێبەرێک بۆ یەکتر ناسین و نەهێشتنی بۆشایی لە نێوان شار و گونددا دەبینرێت و دەبێتە هۆکارێک بۆ لێک نزیکبوونەوە لە نێوان باکوور و رۆژئاوای کوردستان و رۆژهەڵات و شارەکانی هەرێمدا.

#دیداری مەقام

بابەتە پەیوەندیدارەکان