7-7
ئاماژەكان لە هاوكێشەی سیاسی و ئەگەری گۆڕانكارییەكانی ناوچەكەدا، هێشتا بەتەواوی بۆ هەمووان روون نین، بەڵام جموجوڵێكی هەرێمی و نێودەوڵەتیی بەدیدەكرێت، كە جارێ دیارنییە بە چ ئاڕاستەیەكە و لە كۆتاییدا تا چەند لە بەرژەوەندیی گەلانی مافخوراوی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و بەتایبەتیش گەلی كورد، دەبێت.
لەم قۆناغەی ئێستادا، ئەوەی دەبینرێت و هەستی پێدەكرێت، لە چوارچێوەی ئەو جموجوڵە سیاسی و سەربازییانەی لە ناوچەكەدا هەن، گوشارێك بۆ سەر گەلی كورد، لە باشووری كوردستان و لە رۆژئاڤاش، دروستبووە وەك بڵێی ویستێك هەبێت ئیتر بە زۆر ئەستێرەی بەختی كورد بەرەو كزیی ببرێت.
یاریكەرانی راستەوخۆی ئەو جموجوڵە تاڕادەیەك ئاشكران، بەڵام ئەوانەی پشت پەردە كە گڵۆپی سەوزیان بۆ هەڵكردوون، هێشتا هەڵوێست و روخساریان بەتەواوی و بەڕەسمیی دەرنەكەوتووە.
كوردستانی عیراق، بە هەرێمی دانپێدانراوی ناو دەستوور و بە ناوچە دابڕێندراوەكانیشەوە، ماوەی چەند ساڵێكە بە بڕیار و پیلانی هەندێک لە هێز و لایەنەكان تووشی چەرمەسەری و گێچەڵ دەبێتەوە. ئەوان بڕیارەكانی دادگای فیدراڵ و هەندێک لە بڕگە لاستیکییەكانی دەستووریان كردۆتە داردەستێك بۆ گوشار دروستكردنەكە و جێبەجێكردنی مەرامەكانیان. جگە لە مەسەلەی مووچە و شایستە داراییەكانی هەرێم كە خەڵكی كوردستانیان پێ خنكاندووە، پرۆسەی بەعەرەبكردنی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم بە شێوازی جیاواز و بە چڕیی دەستیپێكردۆتەوە و بۆ ئەمەش دەسەڵاتە سەربازی و كارگێڕییە باڵاكانی دەوڵەت خراونەتە خزمەتەوە.
لەڕێگەی دەروازەكان و خاڵەكانی پشكنینیشەوە، ناوبەناو ئابڵووقەی ئابووریی چڕ، دەخرێتە سەر خەڵكی هەرێم و رێگەیان پێنادەن بەروبوومە كشتوكاڵییەكانیان لە ناوەڕاست و باشووری عیراق ساغبكەنەوە، لەكاتێكدا بەغدا لە وڵاتانی دەرەوە بەشێكی ئەو پێداویستییانە هاوردە دەكات. تەماعكردن لە كێڵگەكانی غاز و نەوتی كوردستانیش، بە هەمان شێوە هۆكاری ترن بۆ ئەوەی بەغدا لەم قۆناغەدا هەوڵی كشان بەرەو (باكوور!) بدات.
هەرێمی كوردستان و خەڵكەكەی، حكومەتەكەی، دامەزراوەكان و دەستكەوتەكانی كە بە خوێنی شەهیدان بەدەستهاتوون، لەنێو ئەو گێژاوە سیاسی و سەربازیی و دیمۆگرافییەدا، لە مەترسییەكی گەورەدان. لە ناو خۆشماندا، پەرلەمان ئەوا نۆ مانگە هەڵبژێردراوە و هێشتا ناكارایە، حكومەت پێكنەهێنراوە، نادادپەروەریی و كەموكوڕیی ئیداری و گەندەڵی لە بەشێكی سێكتەرەكاندا تەشەنەی سەندووە و خەریكە دەبێتە دیاردەیەك. نەبوونی خزمەتگوزاریی پێویست، تەنگی بە بەشێكی خەڵك هەڵچنیووە و بازاڕەكانی كوردستانیش لەبەر بێ مووچەیی و ناجێگیریی سیاسی، ئیفلیج بوون و كار و كەسابەت نەماوە، ئەوانە ئەوەندەی تر مەترسییەكانی سەر بوونی هەرێم و خەڵكەكەی زیاتركردووە. جگە لەوانە، لاوازیی ئەدا و توانای بەشێكی دیاری نوێنەرانی كورد لە پەرلەمان و دامەزراوەكانی دەوڵەت لە بەغدا، كە شارەزای تەواوی زمان نین و توانای دیپلۆماسی و پەیوەندییەكانیان لاوازە و شارەزای هونەری دانوستاندنیش نین، واتا دانەنانی كەسانی شیاو بۆ پلە و پۆستەكانی بەغدا، مەترسی و هۆكاری ترن كە وایكردووە قەیرانی جۆراوجۆر بۆ هەرێم دروستبكرێت، بێئەوەی نوێنەرانی كورد لەوێوە بتوانن وەك پێویست بەریان پێبگرن و داواكاری و مافە دەستوورییەكانی كورد لە پایتەختی عیراقدا فەرز بکەن.
لەم دۆخە دژوارەدا، لایەنە سیاسییەكانی كوردستان، بەتایبەتی یەكێتی و پارتی ئەركیانە هەرچی زووە بە پێكهێنانی حكومەتێكی پتەو و خزمەتگوزار و شەفاف و هەروەها بووژاندنەوەی پەرلەمان، بەدانانی كەسی شیاو و شارەزاو لێهاتوو لە پۆست و جومگەكانی حكومەت و پەرلەماندا چ لە كوردستان یان لە بەغدا، بە رێكخستنەوەی داهاتی ناوخۆ و نەوت و خاڵە سنوورییەكان و رێگریی لە گەندەڵی و دیاردە دزێوەكانی تری سێكتەرەكان، بەهانای گەلەكەی خۆیانەوە بێن و لەم دۆخە دژوارەی ئێستادا رزگاری بكەن. میللەت چاوی لە هێزە سەرەكییەكانی سەر گۆڕەپانی كوردستان و حكومەتی ئایندەیەتی هەنگاوی بوێرانە بنێن بۆ باشكردنی دۆخی گوزەران و ئاستی خزمەتگوزارییەكان، چونكە دەزانن ئەم ئەرك و ئامانجانە تەنها لەسەر دەستی كورد خۆی دێتەدی. بەم هەنگاوانە، پێش هەموو شتێك متمانە دروست دەبێتەوە و لەهەمانكاتیشدا خۆمان دەتوانین دەرەقەتی هەندێک لە قەیرانەكان بێین و پێگە و رۆڵی هەرێم بەهێزتر بكەین.
