ژیانی هاووڵاتییانی روسیا لە سایەی سزاكانی خۆرئاوادا

ئا: كوردەوان محەمەد سەعید

نەمانی ماركە و براندەكانی ئەوروپا و خۆرئاوا لە بازاڕی روسیادا كارەسات دروست ناكات، گەلی روسیا بەبێ ئەو كاڵایانەش كاروباری خۆی رایی دەكات و گرنگ ئەوەیە پێداویستییە سەرەكییەكان لە ناوخۆ دروست دەكرێن و بەردەستن

روسیا هەر لە دوای داگیركردنی نیوەدوورگەی كریمیاوە، نێوانی لەگەڵ وڵاتانی خۆرئاوا تێكچووە، لەو كاتەوە ئەمریكا و وڵاتانی خۆرئاوای ئەوروپا سزای ئابوورییان بەسەر ئەو وڵاتەدا سەپاندووە، سزاكانیش لە دوای هەڵایسانی جەنگی نێوان روسیا و ئۆكرانیا زیاتر و زیاتر بوون، بەڵام روسیا وای پیشان دەدات، ئەو سزایانە كاریگەرییەكی ئەوتۆیان نییە لەسەری، چونكە هێشتا پەیوەندیی لەگەڵ زۆر وڵاتدا بەهێزە و بە تایبەتیش لەگەڵ بەرەی خۆرهەڵات و وڵاتانی ئاسیادا پەیوەندیی بازرگانی و ئاڵوگۆڕ لە نێوانیاندا هەیە، لەسەر ئاستی ناوخۆش هاووڵاتییانی روسیا هەوڵ دەدەن خۆیان لەگەڵ بارودۆخەكەدا بگونجێنن.
سێرگی و ماریا ژن و مێردێكن لە شارێكی نزیك مۆسكۆ دەژین، كە ناوی (مایچی)یە و ژمارەی دانیشتوانەكەی 300 هەزار كەس دەبێت، ئەوان پەنیری خۆماڵی دەكڕن و بۆ بەسەربردنی پشووش دەچن بۆ ڤەنزوێلا، ماڵە بچووكەكەیان تەنیا لە دوو ژوور پێكهاتووە و لە یەكێك لە ئاپارتمانەكانی شارەكەدایە، لەگەڵ ئەوەشدا پێیانوایە سزا ئابوورییەكانی سەر روسیا هیچ كارەساتێكی دروست نەكردووە.
گرنگیی نادات بە سیاسەت
سەپاندنی سزای ئابووری خۆرئاوا بەسەر روسیادا لە ساڵی 2014وە دەستی پێكرد، ئەو كاتەی روسیا نیوەدوورگەی كریمیای داگیركرد، دواتر و لەگەڵ هێرشی روسیادا بۆ سەر ئۆكرانیا لە مانگی شوباتی 2022دا سزا ئابوورییەكانی خۆرئاواش توندتر بوون، بەهۆی ئەو سزایانەشەوە روسیا لە زۆر بەرهەمی خۆرئاوایی بێبەشكرا و سەفەركردنی هاووڵاتیانی ئەو وڵاتەش بۆ وڵاتانی یەكێتیی ئەوروپا و ئەو وڵاتانەی پشتیوانیی لە كیێڤ دەكەن دژوار بوو، بەڵام بەشێك لە خەڵكی روسیا دەڵێن: ئەوان راهاتوون لەگەڵ سزاكانی خۆرئاوادا.
ماریا تیابۆتی ژنی سێرگییە و تەمەنی 43 ساڵە و كارمەندە لە كۆمپانیایەكی تایبەت بە كەلوپەلی جوانكاریدا، بەڵام وەك خۆی دەڵێ: گرنگیی نادات بە سیاسەت و هەر ناشزانێت لە كەیەوە سزاكانی خۆرئاوا بەسەر وڵاتەكەیدا سەپێنراوە.
سێرگی دیۆژیكۆڤ مێردی ماریایە و تەمەنی 31 ساڵە، دەڵێ: نەمانی ماركە و براندەكانی ئەوروپا و خۆرئاوا لە بازاڕی روسیادا كارەسات دروست ناكات، گەلی روسیا بەبێ ئەو كاڵایانەش كاروباری خۆی رایی دەكات.
ئۆتۆمبێلەكەی گۆڕی بە چینی
سەبارەت بە كێشەكانی نەبوونی هەندێك كاڵای بیانی سێرگی وتی: دوو ساڵ لەمەوبەر ئۆتۆمبێلەكەی لە رووداوێكدا شكاوە و ناچار بووە سێ مانگ چاوەڕێ بێت تا پارچەی یەدەگی ئۆتۆمبێلەكەی كە لە جۆری كیایە دەست دەكەوێت، لەبەر ئەوەی سزا ئابوورییەكان وایانكردووە پارچەی یەدەگ نەگاتە روسیا. لە دوای ئەو رووداوەوە پەندێكی وەرگرت، ئەویش ئەوە بوو، كە چیدی پشت بە كاڵای ئەو وڵاتانە نەبەستێ كە روسیا پەیوەندیی لەگەڵیاندا باش نییە، لەو بارەیەوە سێرگی وتی: هەر ئەو كاتە تێگەیشتم كە دەبێ ئۆتۆمبێلە (كیا)كەم كە بەرهەمی كۆریایە بگۆڕم بە ئۆتۆمبێلێكی چینی. هەرچەندە داهاتی سێرگی و ماریا لە داهاتی زۆر كەسی  وڵاتەكەی خۆیان باشترە، بەڵام ناچار بوون بۆ كڕینی ئۆتۆمبێلە نوێیەكەیان بڕێك پارە قەرز بكەن.
سێرگی سوورە لەسەر ئەوەی، كە نەمانی كاڵای بیانی لە روسیادا بەهۆی سزاكانەوە، كاریگەرییەكی ئەوتۆی نییە و دەڵێ: سەیری (ماكدۆناڵدز) بكەن، دوكانەكانیان داخست و رۆیشتن، بەڵام (فكۆسنۆ و توچكا) جێگەی گرتۆتەوە و منداڵانیش زۆر حەزیان لە بێرگەرەكانییەتی.
پەنیری كامبێری
ماریاش دەڵێ: هەست ناكەم سزاكانی سەر روسیا قورساییەكی ئەوتۆی بۆ سەر ژیانی رۆژانەی خۆم و خێزانەكەم دروست كردبێت، راستە هەندێك بەرهەمی بیانی لە روسیادا نەماوە، بە تایبەتیش هەندێك لە جۆرەكانی داوودەرمان، ئەویش هیوادارم روسیا بەم زووانە خۆی بەرهەمی بهێنێت، بەڵام ئێستا ئەوەی كە گرنگە پێداویستییە سەرەكییەكانە، ئەوانیش لە ناوخۆی وڵاتدا دروست دەكرێن و بەردەستن، بۆ نموونە پەنیری (كامبێر)ی روسی هەیە، زۆریش بەتامە، من تامی پەنیری كامبێری فەرەنسیم نەكردووە، لەبەر ئەوە ناتوانم بەراوردیان بكەم، بەڵام ئەوەی كە لێرە هەیە خۆشە و من حەزم لێیەتی، بۆ ماستیش بە هەمان شێوە، جاران ماستی (دانون)ی فەرەنسی هەبوو، ئێستا ماستی روسی دەخۆین.
گەشت بۆ ڤەنزوێلا
روسیا لەگەڵ هەندێك وڵاتدا هێشتا پەیوەندیی ماوە، وەك بیلاروس و وڵاتانی قەوقاز، میوە و سەوزە و شیرەمەنی لەو وڵاتانەوە هاوردە دەكات، هەندێك كاڵای بیانیش لە وڵاتی سێیەمەوە هاوردە دەكات بەڵام نرخەكەی زۆر دەكەوێت و رەنگە هەموو هاووڵاتییەكی روسی نەتوانێت بیكڕێت، بۆ سەیران و گەشتوگوزاریش خەڵكی روسیا روو دەكەنە ئەو وڵاتانەی پەیوەندییان لەگەڵ روسیادا ماوە، چونكە ناتوانن گەشت بكەن بۆ وڵاتانی ئەوروپا و وەرگرتنی ڤیزای ئەو وڵاتانە ئاسان نییە.
سێرگی و ماریا زۆربەی گەشتوگوزاریان لە ناوخۆی روسیادایە، جارجار سەردانی وڵاتانی ئەمریكای لاتینیش دەكەن، جارێكیان گەشتیان كردبوو بۆ ڤەنزوێلا، بە وتەی ماریا و سێرگی خەڵكی ئەو وڵاتە زۆر رووخۆشن و خەڵكی روسیاشیان خۆش دەوێت.
سەبارەت بە رێژەی هەڵاوسان، ئەو ژن و مێردە زۆر نیگەرانی بابەتەكە نین، هەرچەندە هەڵاوسان گەیشتۆتە %10، بەڵام حكومەتی روسیا خاوەنكارەكانی ناچار كردووە كرێی كار زیاد بكەن. ماریا لەو بارەیەوە دەڵێ: ئێستا هەڵاوسان لە هەموو شوێنێكی جیهان هەیە، پورم لە ئەڵمانیا دەژی و باسی دەكات، كە لەوێش هەڵاوسان هەیە، كەواتە هەڵاوسان جێگەی نیگەرانی نییە.
گەشەی ئابووریی روسیا دانەبەزیوە
روسیا لە دوای سەپاندنی سزاكانی خۆرئاوا بەسەریدا، ئاڕاستەی پەیوەندییە ئابووری و بازرگانییەكانی گۆڕی، بۆ نموونە چین كڕیاری سەرەكیی نەوت و گازەكەیەتی، هەروەها شمەك و كاڵاكانی لەگەڵ وڵاتانی وەك هیندستان و بەرازیل و ڤەنزوێلا و توركیا ئاڵوگۆڕ پێدەكات، لەبەر ئەوە ئەو وڵاتە نەك هەر پەكی نەكەوتووە، بگرە گەشەی ئابوورییەكەشی روو لە هەڵكشانە و لە هەفتەی یەكەمی مانگی تەمووزدا ئەنتۆن سیلڤانۆڤ وەزیری ئابووری روسیا رایگەیاند: پێشبینی دەكرێت گەشەی ئابووری وڵاتەكەی بۆ ئەمساڵ لە نێوان %1.5 بۆ %2دا بێت، رەنگە هەندێك كەس بە كەمی بزانێت، بەڵام بۆ وڵاتێك نزیكەی سێ ساڵە لە جەنگدایە و ئەو هەموو سزا ئابوورییەشی بەسەردا سەپێنراوە كەم نییە و زۆریشە.
سەرچاوە: ئێندیپێندنت